Fort 5, Edegem.

Vandaag bracht ik een bezoek aan Fort 5 in Edegem.

"Fort 5 maakt deel uit van de verdedigingsgordel van Antwerpen die door Brialmont in de periode 1854-1859 werd aangelegd. Deze gordel neemt in de internationale vestingbouwkunde een vooraanstaande plaats in als prototype van een grootschalige verdediging van een stad. De aanleg van het geheel geeft een beeld van de wijze van oorlogvoering in deze periode." Dit is een citaat uit het beschermingsbesluit van 1976 van Fort 5 en omschrijft de historische waarde van dit monument.


Fort 5:
Voor de bouw van Fort 5, gelegen in Edegem , worden ongeveer 36 ha onteigend. De werken starten in augustus 1860. De officieren-ingenieurs die er toezicht uitoefenen heten Mullendorf, Battaille en Brallon.




De kostprijs van het Fort bedraagt 2,7 miljoen goudfrank.
Ook worden de Forten in de linie verbonden met een Krijgsbaan, later verdubbeld door de zogenaamde strategische spoorweg.
Door de snelle ontwikkeling van de artillerie “verouderen” de versterkingen snel. De vergrote dracht van de artillerie (>10km) maakt dat de fortengordel rond 1870 al te dicht bij de stad is gelegen om de stad nog tegen bombardementen te beschermen.
De legeroverheid ziet zich verplicht de verdediging meer naar voor, naar de Rupel-Netelijn, te verplaatsten.
Eigenlijk is er alleen in de eerste wereldoorlog gevochten rond Fort 5. Op 6 oktober 1914 komt de Veiligheidsomwalling in eerste linie te liggen.


Fort 5, dat in vredestijd dienst deed als kazerne voor een geniebataljon, wordt nu verdedigd door een garnizoen van bijeengeraapte troepen onder leiding van Kapitein-Commandant P. Andre. De intervals tussen de forten worden gehouden door de Engelse Royal Naval Division. De schansen worden bezet door Belgische vestingtroepen.
In de nacht van 7 op 8 oktober worden bijna overal vijandelijke troepen gesignaleerd. Om middernacht begint het bombardement op de stad van Antwerpen. Op 8 oktober begint het bombardement op de Forten 3,4 en 5 en van de intervals. Er ontstaat paniek en een gedeelten van het garnizoen van Fort 5 ontvlucht het Fort..! In de namiddag wordt besloten om de linkeroever te ontruimen. Het overgebleven garnizoen verlaat het Fort bij nacht, en steekt de Schelde over bij Hoboken.
Hier slagen ze erin om zich bij het veldleger te vervoegen.
Met het einde van de eerst wereldoorlog eindigde tevens een tijdperk van vestingbouwkundige tradities en principes. De Forten worden gedeclasseerd en krijgen een logistieke functie.
Rust.
Het is een mooi onderhouden Fort. Forten......, ik kom er graag om even te wandelen. De historie van dit soort Forten maakt me rustig, en geeft me een prettig gevoel.